بررسی و تحلیل سازمان فضایی شهر یزد از منظر عدالت فضایی

یکی از مباحث مهم شهری که اخیراً مورد توجه متخصصان شهری قرار گرفته است و همچنین یکی از اصول مهم توسعه پایدار نیز به شمار می رود، بحث عدالت در شهر و به طور کلی شهر عدالت محور می باشد. یکی از جنبه های عدالت در شهرها، عدالت فضایی آن ها می باشد که همراه با گسترش روزافزون و ناموزون شهرها و ایجاد پهنه های نابرابر به لحاظ فضایی اهمیت ویژه ای یافته است. از سوی دیگر سازمان فضایی شهرها نیز بر توزیع عادلانه عناصر شهری که همان کاربری ها و خدمات شهری می باشند تاثیرگذار می باشد به طوریکه اگر این ساختارها فاقد ایدئولوژی متکی بر عدالت باشند به بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی خواهد انجامید. بر این اساس هدف از این پژوهش، تحلیل سازمان فضایی و عدالت فضایی در نمونه موردی شهر یزد و چگونگی ارتباط و تاثیرگذاری آن ها بر هم می باشد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی می باشد. عدالت فضایی از دیدگاه "برابری فرصت ها" با چهار معیار "برابری"، "تنوع کالبدی"، "تنوع انسانی" و "فضاهای شهری"، با استفاده از تکنیک fdahp و نرم افزار gis و سازمان فضایی بر اساس تکنیک "تحلیل چیدمان فضا" با پارامترهای "همپیوندی"، "کنترل"، "اتصال" و "وضوح" بررسی و تحلیل شدند. در تحلیل عدالت فضایی محلات مرکزی شهر وضعیت برخورداری را دارند و همراه با افزایش فاصله از مرکز شهر به محلات محروم افزوده می شود. تحلیل سازمان فضایی نشان داد که منسجم ترین بخش های شهر در امتداد خطوط محوری شمال به جنوب شهر با عمق کمی واقع هستند و محلات جداافتاده و یا ایزوله شهری در چهارگوشه حاشیه شهر قرار دارند. نتایج نهایی حاصل از انطباق لایه های تحلیل های سازمان و عدالت فضایی نشان می دهد که سازمان فضایی شهر یزد به جز در بافت مرکزی و تاریخی شهر، با الگوی توزیع عدالت فضایی در شهر رابطه سازگاری را نشان می دهد. کلید واژه ها: سازمان فضایی، عدالت فضایی، جدایی گزینی های فضایی، شهر یزد